Blog

Zgodnie z ustawą o podatku od towarów i usług (ustawa o VAT) mały podatnik uzyskuje w ciągu roku podatkowego sprzedaż brutto (czyli liczoną razem z podatkiem) nie większą niż 1,2 mln euro. Kwota 45 000 euro obowiązuje zaś podatników, którzy: prowadzą przedsiębiorstwo maklerskie, zarządzają funduszami inwestycyjnymi, zarządzają alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, są agentami, zleceniobiorcami lub innymi osobami, które świadczą usługi o podobnym charakterze, z wyjątkiem komisu. 

Formy rozliczania VAT przez małych podatników

Mali podatnicy będący czynnymi podatnikami VAT mają możliwość wyboru 3 formy rozliczania podatku VAT. Są to :

• tzw. metody kasowa (zwanej też metodą uproszczoną),
• kwartalny sposób rozliczania VAT bez metody kasowej,
• podatek VAT na zasadach ogólnych (miesięczne okresy rozliczeniowe).

Metoda kasowa rozliczania VAT

Stosowanie kasowego VAT-u nakłada na przedsiębiorców obowiązek dokumentowania sprzedaży fakturami – konieczna jest na nich adnotacja „metoda kasowa”. Jest to obowiązkowe, ponieważ w przeciwnym wypadku  kontrahenci nie będą wiedzieli, że wystawiona im faktura pochodzi od podatnika korzystającego z tej formy rozliczenia. Kontrahenci również do czasu rozliczenia nie mogą odliczyć po swojej stronie VAT z tytułu nieopłaconej faktury zakupu. Warunkiem odliczenia jest bowiem zapłata zobowiązania. Taki model odnosi się do faktycznych rozliczeń i przepływów pieniężnych, a nie tylko do dokumentów księgowych. W powszechnej opinii metoda kasowa jest zatem bardziej korzystna dla przedsiębiorców. Wszystkie pozostałe elementy faktury pozostają niezmienne w porównaniu do zwykłych faktur VAT.

W celu wyboru metody kasowej, przedsiębiorca zobowiązany jest do złożenia formularza VAT-R w urzędzie skarbowym właściwym dla miejsca prowadzenia działalności gospodarczej. W części C1 druku należało zaznaczyć  w punkcie 40 wybór metody kasowej, wskazując również okres, od którego podatnik planuje rozliczać się zgodnie z tą metodą. W  formularzach składanych od 1.07.2022 roku, jest to pozycja 46 oraz analogicznie jak w poprzedniej wersji formularza VAT-R wskazanie okresu od którego podatnik planuje rozliczać się zgodnie z tą metodą.

Stosowanie metody kasowej oznacza obowiązek rozliczania VAT w okresach kwartalnych. Przedsiębiorcy, u których od daty rejestracji do VAT nie minął jeszcze okres 12 miesięcy obligatoryjnie rozliczają się z urzędem skarbowym co miesiąc (przez 12 miesięcy).

Wyboru metody kasowej przedsiębiorca może dokonać zarówno na początku działalności, podczas rejestracji VAT, jak również później poprzez aktualizację. W drugim przypadku, VAT-R należy złożyć w urzędzie skarbowym do końca miesiąca poprzedzającego okres, w którym przedsiębiorca chce rozpocząć rozliczanie VAT kasowo. Warto pamiętać, że powrót do metody memoriałowej możliwy jest dopiero po upływie 12 miesięcy rozliczania metodą kasową.

Metoda kasowa rozliczania VAT została zdefiniowana w art. 21 ustawy o VAT. Obowiązek podatkowy u małych podatników stosujących tę metodę powstaje:

• z dniem otrzymania całości lub części zapłaty – w przypadku dokonania sprzedaży na rzecz czynnego podatnika VAT, bądź też
• z dniem otrzymania całości lub części zapłaty, nie później niż 180. dnia, licząc od dnia sprzedaży – w przypadku dokonania dostawy towarów lub świadczenia usług na rzecz podmiotu innego niż wymieniony w pkt 1.

Podatnik traci prawo do rozliczania VAT metodą kasową począwszy od rozliczenia za miesiąc następujący po kwartale, w którym nastąpiło przekroczenie limitu obrotów.

Ponadto, mali podatnicy, u których wartość sprzedaży przekroczyła omawiany limit, składają deklaracje za okresy miesięczne począwszy od rozliczenia za pierwszy miesiąc kwartału:

1) w którym przekroczono tę kwotę – jeżeli przekroczenie nastąpiło w pierwszym lub drugim miesiącu kwartału, a w przypadku gdy przekroczenie nastąpiło w drugim miesiącu kwartału, deklaracja za pierwszy miesiąc kwartału jest składana w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po drugim miesiącu kwartału,

2) następującego po kwartale, w którym przekroczono tę kwotę – jeżeli przekroczenie kwoty nastąpiło w trzecim miesiącu kwartału.

Zasada ta ma także zastosowanie odpowiednio do podatników, którzy zrezygnowali z prawa do rozliczania się metodą kasową.

Jak wskazano wcześniej, mali podatnicy stosujący kasową metodę rozliczania VAT składają deklaracje za okresy kwartalne w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po każdym kolejnym kwartale.

Kwartalny sposób rozliczania VAT bez metody kasowej

Kwartalny sposób rozliczania VAT mogą wybrać także mali podatnicy, którzy nie wybrali metody kasowej. O wyborze kwartalnego sposobu naliczania VAT podatnicy muszą zawiadomić naczelnika urzędu skarbowego, najpóźniej do 25. dnia II kwartału, za który będzie po raz pierwszy złożona kwartalna deklaracja. Przy czym z kwartalnego rozliczenia VAT (dotyczy to także podatników stosujących kasową metodę rozliczania VAT), zgodnie z obecnym brzmieniem art. 99 ust. 3a ustawy o VAT, nie mogą korzystać podatnicy:

• zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni – przez okres 12 miesięcy począwszy od miesiąca, w którym dokonana została rejestracja, lub
• którzy w danym kwartale lub w poprzedzających go 4 kwartałach dokonali dostawy towarów, o których mowa w załączniku nr 15 do ustawy o VAT, chyba że łączna wartość tych dostaw bez kwoty podatku nie przekroczyła w żadnym miesiącu z tych okresów kwoty 50.000 zł, lub
• którzy w danym kwartale dokonali importu towarów na zasadach określonych w art. 33a ust. 1 ustawy o VAT, tj. rozliczanego poprzez deklarację VAT.

Podatek VAT na zasadach ogólnych

Mały podatnik VAT rozpoczynający prowadzenie działalności zobowiązany jest do składania deklaracji VAT za okresy miesięczne przez okres 12 miesięcy począwszy od miesiąca, w którym dokonana została rejestracja, jednak w tym okresie mogą stosować kasową metodę rozliczania VAT.

Przedsiębiorcy, chcący przejść z miesięcznego na kwartalne rozliczenia VAT, zobowiązani są do zawiadomienia o tym naczelnika właściwego urzędu skarbowego. Zgłoszenia dokonać należy na formularzu VAT-R w odpowiednim terminie – najpóźniej do 25. dnia drugiego miesiąca kwartału, za który chcą rozliczyć się kwartalnie.

Zmiana modelu rozliczania podatku VAT z miesięcznego na kwartalny możliwa jest aż 4 razy w roku. Powrót z rozliczeń VAT kwartalnych na rozliczenia miesięczne jest możliwy nie wcześniej, niż po upływie 4 kwartałów.

Zmiany od początku 2022 roku

Od 1 stycznia 2022 r. zmianie uległ art. 99 ust. 3 i rozszerzył możliwość stosowania rozliczeń kwartalnych:

Podatnicy podlegający opodatkowaniu ryczałtem od dochodów spółek, o którym mowa w art. 28j ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1800, 1927 i 2105), jeżeli wartość sprzedaży (wraz z kwotą podatku) u tych podatników nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowartości 4.000.000 euro. Przy czym przeliczenia kwoty wyrażonej w euro dokonuje się według średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski na pierwszy dzień roboczy października poprzedniego roku podatkowego, w zaokrągleniu do 1.000 zł.

Od 1 stycznia 2022 r. zmieniło się także brzmienie art. 99 ust. 3a:

Podatnik nie może rozliczać VAT kwartalnego w przypadku których w danym kwartale stwierdzono, że wbrew obowiązkowi, o którym mowa w art. 19a ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców, nie zapewniali możliwości dokonywania zapłaty przy użyciu instrumentu płatniczego w rozumieniu ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych w każdym miejscu, w którym działalność gospodarcza jest faktycznie wykonywana, w szczególności w lokalu, poza lokalem przedsiębiorstwa lub w pojeździe wykorzystywanym do świadczenia usług transportu pasażerskiego.

źródło: mddp-outsourcing.pl