Blog

W ostatnim czasie coraz częstsze są kontrole celno-skarbowe, a to jeszcze nie jest wierzchołek góry lodowej… Każde pismo lub zawiadomienie, informujące o wszczęciu postępowania kontrolnego generuje zazwyczaj negatywne emocje wszystkich jednostek poddanych kontroli. Zaniepokojenie, a nawet strach towarzyszą przedsiębiorcom w sytuacji otrzymania wiadomości o konieczności złożenia dodatkowych wyjaśnień do deklaracji podatkowych, raportujących ostatnie miesiące.

Nie wszystkie kontrole celno-skarbowe wiążą się jednak z obowiązkiem złożenia korekty czy dopłatą naliczonego podatku. W przypadku, które prowadzą rzetelnie księgi rachunkowe, nie muszą one odczuwać niepewność z tytułu otrzymanego wezwania. Jednak w głównej mierze minionego okresu pandemicznego, liczba kontroli celno-skarbowych rośnie, a jak przekonują eksperci liczba będzie nadal rosła.

Kontrole celno-skarbowe w 2021 i 2022 roku

Jak podaje Ministerstwo Finansów w pierwszej połowie bieżącego roku wszczęto 1967 kontroli celno-skarbowych. Jest to o 14,3% więcej niż w analogicznym okresie 2021 roku, gdzie takich czynności przeprowadzono 1721.

W opinii ekspertów taki procent wzrostu wydaje się dość znaczący, jednak ma to bezpośredni związek z okresem popandemicznym. Wzrost kontroli nie powinien zatem zaskakiwać. Dane porównawcze dotyczą okresu wypełnionego restrykcjami i ograniczeniami oraz okresu związanego ze zniesieniem tzw. lockdownów. W ostatnich latach doszło również do znacznej automatyzacji procesów kontroli celno-skarbowych, co przekłada się na wcześniejsze wykrywanie potencjalnych nieprawidłowości. Związane jest to z rozwiązaniami wprowadzającymi kasy online, obowiązkami składania plików JPK czy rozbudowaniem Systemu Teleinformatycznej Izby Rozliczeniowej (STIR). Dzięki temu organy skarbowe reagują znacznie wcześniej niż miało to miejsce kilka lat, po tym jak doszło do nieprawidłowego rozliczenia.

Z udostępnionych danych wynika, że w pierwszej połowie br. najwięcej kontroli celno-skarbowych zostało wszczętych przez UCS Warszawa – 253 (rok wcześniej – 221), jednak największy wzrost procentowy rok do roku nastąpił w Szczecinie, należy tutaj zaznaczyć, że podejmowane działania dotyczą niewielkiej części podmiotów, gdyż na prawie 63 tys. zarejestrowanych w CEIDG firm i instytucji przeprowadzono jedynie 136 kontroli.

Ponadto, z przedstawionych w raporcie danych wynika, że w I połowie 2022 roku zakończono 1953 kontrole celno-skarbowe. Pozytywnie zakończonych kontroli było aż 1802 (92,3%), w porównaniu do ubiegłego roku w tej statystyce również zauważalny jest wzrost z 89% – 1359 wszystkich i 1210 pozytywnych kontroli.

Wzrost skuteczności kontroli- skutki

Jak twierdzą eksperci, wzrost skuteczności przeprowadzanych kontroli celno-skarbowych jest zjawiskiem bardzo dobrym. W wyniku coraz lepszego typowania podmiotów, uczciwe przedsiębiorstwa nie muszą się obawiać takich działań, ponieważ blisko 93% kontroli wskazuje na nieprawidłowości. Okoliczności, w których skuteczność kontroli jest na wysokim poziomie, mogą być uspokajające dla podmiotów, które przestrzegają przepisów. Firmy te nie będą funkcjonować w stanie niepewności, co pozytywnie przełoży się na cały rynek. W ślad za specjalistami podatkowymi należy podkreślić, że jest to niestety bardziej życzenie niż rzeczywistość.

Według przedstawionych danych w pierwszym półroczu 2022 ustalenia przyniosły do budżetu państwa blisko 4,3 mld zł. Było to o 44,2% więcej niż w analogicznym czasie poprzedniego roku, gdzie ich wartość wyniosła niecałe 3 mld zł. Jak wynika z analiz Urzędy Celno-Skarbowe kontrolują głównie przedsiębiorców, a co za tym idzie największe zaległości są w tych rejonach, gdzie liczba firm jest najwyższa. Z punktu widzenia budżetu państwa poziom zaległości ustalanych przez UCS oznacza niewiele. Głównie ze względu na to, że podatnicy mogą odwołać się od wydanej decyzji, jak również duże znaczenie ma tutaj poziom skuteczności wszczynanych egzekucji należności podatkowych, który w poprzednich latach, jak twierdzą eksperci, z pewnością nie był zadowalający.

Analitycy z dużą dozą pewności prognozują, że liczba kontroli celno-skarbowych z roku na rok będzie rosła. Urzędnicy, chcąc nie chcąc, postarają się o to by środki wpływające do budżetu były coraz większe. W okresie coraz słabszej koniunktury, szalejącej inflacji, kryzysu energetycznego i wojny na Ukrainie, podmioty mogą łamać obowiązujące przepisy, aby w ten sposób finalnie zapłacić mniejsze podatki.

W najbliższych latach należy zatem spodziewać się automatyzujących zmian legislacyjnych, które posłużą do wykrywania nieprawidłowości w jak najbardziej rzeczywistym czasie. Będą to w głównej mierze bardziej rozbudowane struktury JPK, których wymagać będą organy skarbowe, jak również wprowadzone na początku 2022 roku dobrowolne faktury online, zmierzające do kwestii obowiązkowości w latach kolejnych.

Co prawda, nie musi oznaczać to, że kontrole celno-skarbowe będą jeszcze częstsze. Narzędzia te w znacznej mierze pozwolą fiskusowi podjąć działania o charakterze mniej ofensywnym, np. w formie czynności sprawdzających. Pojawia się jednak pytanie, czy organy budżetowe będą skłonne do nawiązania partnerskiej współpracy z podatnikami, których nieumyślnie popełnione błędy mogą nie nosić znamion przestępstwa.

źródło: mddp-outsourcing.pl